کد مطلب:27130 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

آيا ميتوان گفت مجلس خبرگان براي تعيين شخصي به نام ولي فقيه كه بر امور مسلمين تسلط دارد داراي خطا و اشتباه نيست؟ اين خطا را چه كسي بايد جبران كند؟

هر چند كه بيان مفصل و بايسته نظريه قبض و بسط تئوريك شريعت در اين نوشتار كوتاه ميسر نيست لكن به اركان اصلي اين نظريه اشاره مي شود:

1. دين امري ثابت و معرفت ديني تغيير پذير است.

2. معرفت ديني نوعي معرفت بشري است و مانند ساير شاخه هاي معرفت در تحول و تكامل است كه بشري بودن آن، دو معناي مقبول دارد:

الف) معرفت به دست انسان ها سپرده مي شود.

ب) اوصاف بشر در معرفت پرورده او ريزش مي كند . چنانكه صاحب نظريه قبض وبسط مي گويد : ‹‹بشر ناقص است لذا مراد از معرفت بشري معرفت ناقص است ››.

3. معارف بشري با يكديگر در ارتباط هستند كه از اين رهگذر به زعم صاحب نظريه قبض و بسط ‹‹معرفت ديني تغذيه كننده از معارف ديگر مي باشد نه اينكه خود معارف ديگر را تغذيه كند. ››

4. تحول معارف بشري، تكاملي است.

بايد توجه داشت كه بحث ثبات و تحول معرفت ديني كه دو ركن اصلي نظريه معرفت ديني است ابداع صاحب نظريه قبض و بسط نميباشد، بلكه از مباحث جهان مسيحيت است و از آن آبشخور مينوشد .

چنانكه ‹‹البرت شوايتزر›› متفكر بر جسته مسيحي مي گويد :‹‹حقيقت ديني از عصري به عصر ديگر متفاوت است.››البته شوايتزر ‹‹ آيين عشق ›› يا عامل و نيروي معنوي را از اين قاعده مستثني مي كند و آن را در همة اعصار يكسان مي داند .

پس از طرح نظريه قبض و بسط كه در ابتدا بصورت مقاله اي در ‹‹ كيهان فرهنگي ، شماره 50 و52 ، ارديبهشت و تير ماه ها اين است كه دين واقعي در اختيار ما نيست و انچه در اختيار ماست معرفت ما از دين است و اين معرفت ها و قرائت ها نيز قابل هستند و نسبت به افراد نيز مختلف و متفاوت مي گردند.

معتقدان به نظريه قبض و بسط چه دليلي بر مدعاي خود دارند ؟



1367›› منتشر شد افراد متعددي به نقد و بررسي آن همت گماشتند كه در اين ميان دو اثر بر جسته و كم نظير را ميتوان نام برد :

1ـ شريعت در آينه معرفت، آيت الله جوادي آملي

2ـ نگرشي بر مقاله قبض و بسط تئوريك شريعت ، آيت الله طهراني(

در پايان به برگرفته قسمتي از كتاب شريعت در آينه معرفت توجه ميكنيم:

1- معرفت ديني دو مصداق مي تواند داشته باشد . معرفت از دين و معرفت در باره دين. اينكه بگوييم معرفت از دين در تغيير و تحول است امري سنجيده مي باشد و اجتهاد در فقه اسلامي مبين اين واقعيت مهم است . اما معرفت درباره دين داراي ثبات و پايداري است و تحول در آن منافي كمال و خاتميت دين مي باشد كه از مسلمات قرآني است .››

2- ‹‹معرفت درباره دين از ديدگاه صاحب نظريه قبض و بسط تصرّف در مفاهيم آيات قرآن بر اساس ‹‹متد پويايي و رنسانس›› مي باشد كه نه تنها نسخ قرآن بلكه مسخ قرآن است و به اجتهاد در اصول دين مي انجامد››

3- ‹‹اگر هم معارف بشري را در تغيير و تحول بدانيم آيا اين اصل مشمول حال خود نيز ميشود، يعني خود اين نظريه هم در تحول است ؟... ››